سیاحتنامه مسیو چریکف

به کوشش:علی اصغر عمران
زیرنظر:ایرج افشار

حاوي يادداشت ها و خاطرات چريكف روس از سفر به ايران
كتاب حاضر سفرنامه كلنل چريكف نماينده دولت روسيه و رئيس كميسيون تعيين حدود مرزي ايران و عثماني در دوران قاجار است كه براي انجام مأموريتهاي خود با استانها خوزستان ،‌ بوشهر ، مركزي ، چهارمحال و بختياري ، اصفهان ، تهران ، همدان و كردستان سفر كرده است .
'آبکار مسیحی', سیاحت‌نامه مسیو چریکف را در سال 1305از زبان روسی به فارسی ترجمه نموده است .چگونگی نگارش این سیاحت‌نامه بدین قرار است :به دنبال انعقاد معاهده ارزنه الروم در دوره ناصرالدین شاه قاجار, مقرر شد که از طرف دولت‌های ایران و عثمانی مامورانی به مرزهای دو کشور روانه شوند تا درباره تعیین خط مرزی مذاکره کنند .از طرف روس و انگلیس نیز مامورانی برای رسیدگی به اختلافات اعزام شدند .ریاست هیئت نمایندگی دولت روسیه با کلنل چریکف بود .وی مدت چهار سال ( 1848ـ 1852م/ 1265ـ 1269ه.ق) کمیسر و رئیس کمیسیون تحدید حدود ایران و عثمانی بود که به اتفاق سه نقشه‌بردار ـ که بعدها نقشه اصلی نواحی غربی ایران از روی گزارش آنان تهیه شد ـ گزارشی تهیه و به دولت متبوع خود ارائه نمود .پس از فوت وی در سال 1860م, جانشینش, مسیو غمارف آن را جمع‌آوری نمود و در سال 1875م در پطرزبورگ به چاپ رساند.
این یادداشت‌ها از جهت بررسی تاریخچه روابط سیاسی ایران و عثمانی, مرزهای غربی کشور, همچنین وضعیت شهرها و آبادی‌ها و ساکنان آنها در آن عصر در زمره منابع دست اول به حساب می‌آید .کتاب با مقدمه‌ای به قلم مصحح همراه است که در آن خلاصه‌ای از تاریخچه اختلافات ایران و عثمانی ذکر شده است .